NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Chapter 8-संसारसागरस्य नायकाः-अभ्यासः (textbook Questions and Answers) for CBSE Ruchira भाग 3- PDF is provided here for the perfect ncert solutions of Ruchira Bhag 3-Sanskrit Class 8 Chapter 8-संसारसागरस्य नायकाः
NCERT Solutions (Question-Answer)
अष्टम: पाठः
संसारसागरस्य नायकाः
अभ्यासः
1. एकपदेन उत्तरत-
(क) कस्य राज्यस्य भागेषु गजधर: शब्द: प्रयुज्यते?
उत्तरम्- राजस्थानस्य।
(ख) गजपरिमाणं क: धारयति?
उत्तरम्- गजधर:।
(ग) कार्यसमाप्तौ वेतनानि अतिरिच्य गजधरेभ्य: किं प्रदीयते स्म?
उत्तरम्- सम्मानम्।
(घ) के शिल्पिरूपेण न समादृता: भवन्ति?
उत्तरम्- गजधरा:।
2. अधोलिखितानां प्रश्नानामुत्तराणि लिखत-
(क) तडागा: कुत्र निर्मीयन्ते स्म?
उत्तरम्- तडागा: अशेषे हि देशे निर्मीयन्ते स्म।
(ख) गजधरा: कस्मिन् रूपे परिचिता:?
उत्तरम्- गजधरा: वास्तुकाररूपे परिचिता:।
(ग) गजधरा: किं कुर्वन्ति स्म?
उत्तरम्- गजधरा: ग्रामीणसमाजस्य नागरसमाजस्य च नव-निर्माणस्य सुरक्षाप्रबन्धनस्य च दायित्वम् निभालयन्ति स्म।
(घ) के सम्माननीया:?
उत्तरम्- गजधरा: सम्माननीया:।
3. रेखाङ्कितानि पदानि आधृत्य प्रश्न-निर्माणं कुरुत-
(क) सुरक्षाप्रबन्धनस्य दायित्वं गजधरा: निभालयन्ति स्म।
उत्तरम्- कस्य दायित्वं गजधरा: निभालयन्ति स्म?
(ख) तेषां स्वामिन: असमर्था: सन्ति।
उत्तरम्- केषां स्वामिन: असमर्था: सन्ति?
(ग) कार्यसमाप्तौ वेतनानि अतिरिच्य सम्मानमपि प्राप्नुवन्ति।
उत्तरम्- कार्यसमाप्तौ कानि अतिरिच्य सम्मानमपि प्राप्नुवन्ति?
(घ) गजधर: सुन्दर: शब्द: अस्ति।
उत्तरम्- क: सुन्दर: शब्द: अस्ति?
(ङ) तडागा: संसारसागरा: कथ्यन्ते।
उत्तरम्- के संसारसागरा: कथ्यन्ते?
4. अधोलिखितेषु यथापेक्षितं सन्धिं/विच्छेदं कुरुत-
(क) अद्य + अपि = ———————।
(ख) ——————— + ——————— = स्मरणार्थम्।
(ग) इति + अस्मिन् = ———————।
(घ) ——————— + ——————— = एतेष्वेव।
(ङ) सहसा + एव = ———————।
उत्तरम्-
(क) अद्य + अपि = अद्यापि।
(ख) स्मरण + अर्थम् = स्मरणार्थम्।
(ग) इति + अस्मिन् = इत्यस्मिन्।
(घ) एतेषु + एव = एतेष्वेव।
(ङ) सहसा + एव = सहसैव।
5. मञ्जूषात: समुचितानि पदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
रचयन्ति ,गृहीत्वा, सहसा, जिज्ञासा ,सह
(क) छात्रा: पुस्तकानि ——————— विद्यालयं गच्छन्ति।
(ख) मालाकारा: पुष्पै: माला: ———————।
(ग) मम मनसि एका ——————— वर्तते।
(घ) रमेश: मित्रै: ——————— विद्यालयं गच्छति।
(ङ) ——————— बालिका तत्र अहसत।
उत्तरम्-
(क) छात्रा: पुस्तकानि गृहीत्वा विद्यालयं गच्छन्ति।
(ख) मालाकारा: पुष्पै: माला: रचयन्ति।
(ग) मम मनसि एका जिज्ञासा वर्तते।
(घ) रमेश: मित्रै: सह विद्यालयं गच्छति।
(ङ) सहसा बालिका तत्र अहसत।
6. पदनिर्माणं कुरुत-
| धातु: | प्रत्यय: | पदम् | ||
| यथा- कृ | + | तुमुन् | = | कर्तुम् |
| हृ | + | तुमुन् | = | ………….. |
| तृ | + | तुमुन् | = | ………….. |
| यथा- नम् | + | क्त्वा | = | नत्वा |
| गम् | + | क्त्वा | = | …………. |
| त्यज् | + | क्त्वा | = | ………….. |
| भुज् | + | क्त्वा | = | …………. |
उत्तरम्-
| धातु: | प्रत्यय: | पदम् | ||
| यथा- कृ | + | तुमुन् | = | कर्तुम् |
| हृ | + | तुमुन् | = | हर्तुम् |
| तृ | + | तुमुन् | = | तर्तुम् |
| यथा- नम् | + | क्त्वा | = | नत्वा |
| गम् | + | क्त्वा | = | गत्वा |
| त्यज् | + | क्त्वा | = | त्यक्त्वा |
| भुज् | + | क्त्वा | = | भुक्त्वा |
| उपसर्ग: | धातु: | प्रत्यय: | पदम् | |
| यथा – उप | गम् | ल्यप् | = | उपगम्य |
| सम् | पूज् | ल्यप् | = | ………….. |
| आ | नी | ल्यप् | = | ………….. |
| प्र | दा | ल्यप् | = | …………. |
उत्तरम्-
| उपसर्ग: | धातु: | प्रत्यय: | पदम् | |
| यथा – उप | गम् | ल्यप् | = | उपगम्य |
| सम् | पूज् | ल्यप् | = | सम्पूज्य |
| आ | नी | ल्यप् | = | आनीय |
| प्र | दा | ल्यप् | = | प्रदाय |
7. कोष्ठकेषु दत्तेषु शब्देषु समुचितां विभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
यथा- विद्यालयं परित: वृक्षा: सन्ति। (विद्यालय)
(क) ——————— उभयत: ग्रामा: सन्ति। (ग्राम)
(ख) ——————— सर्वत: अट्टालिका: सन्ति। (नगर)
(ग) धिक् ———————। (कापुरुष)
उत्तरम्-
यथा- विद्यालयं परित: वृक्षा: सन्ति। (विद्यालय)
(क) ग्रामम् उभयत: ग्रामा: सन्ति। (ग्राम)
(ख) नगरम् सर्वत: अट्टालिका: सन्ति। (नगर)
(ग) धिक् कापुरुषम्। (कापुरुष)
यथा- मृगा: मृगै: सह धावन्ति। (मृग)
(क) बालका: ——————— सह पठन्ति। (बालिका)
(ख) पुत्र ——————— सह आपणं गच्छति। (पितृ)
(ग) शिशु: ——————— सह क्रीडति। (मातृ)
उत्तरम्-
यथा- मृगा: मृगै: सह धावन्ति। (मृग)
(क) बालका: बालिकाभि: सह पठन्ति। (बालिका)
(ख) पुत्र पित्रा सह आपणं गच्छति। (पितृ)
(ग) शिशु: मात्रा सह क्रीडति। (मातृ)
👍👍👍
NCERT Solutions: NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Ruchira Bhag 3
👍👍👍
Sanskrit Grammar Class 8
Thank You Very Much Sir