NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Chapter 2-शब्दपरिचय 2-अभ्यासः (textbook Questions and Answers) for CBSE Ruchira भाग 1- PDF is provided here for the perfect ncert solutions of Ruchira Bhag 1-Sanskrit Class 6 Chapter 2- शब्दपरिचय 2
NCERT Exercise Solutions
द्वितीय: पाठः
शब्दपरिचय 2
अभ्यासः
1. (क) उच्चारणं कुरुत-
| छात्रा | लता | प्रयोगशाला | लेखिका |
| शिक्षिका | पेटिका | माला | सेविका |
| नौका | छुरिका | कलिका | गायिका |
(ख) चित्राणि दृष्ट्वा पदानि उच्चारयत-
2. (क) वर्ण संयोजनं कृत्वा पदं कोष्ठके लिखत-
यथा – क् + उ + र् + उ + त् + अः = करुतः
उ + द् + य् + आ + न् + ए = _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
स् + थ् + आ + ल् + इ + क् + आ = _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
घ् + अ + ट् + इ + क् + आ = _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
स् + त् + र् + ई + ल् + इ + ङ् + ग् + अः = _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
म् + आ + प् + इ + क् + आ = _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
उत्तरम –
उ + द् + य् + आ + न् + ए = उद्याने
स् + थ् + आ + ल् + इ + क् + आ = स्थालिका
घ् + अ + ट् + इ + क् + आ = घटिका
स् + त् + र् + ई + ल् + इ + ङ् + ग् + अः = स्त्रीलिङ्ग:
म् + आ + प् + इ + क् + आ = मापिका
(ख) पदानां वर्णविच्छेदं प्रदर्शयत-
यथा- कोकिले= क् + ओ + क् + इ + ल् + ए
चटके = ………………………………..
धाविकाः = …………………………….
कुञ्चिका = …………………………….
खट्वा = …………………………………
छुरिका = …………………………….
उत्तरम –
चटके = च् + अ + ट् + अ + क् + ए
धाविकाः = ध् + आ + व् + इ + क् + आ:
कुञ्चिका = क् + उ + ञ् + च् + इ + क् + आ
खट्वा = ख् + अ + ट् + व् + आ
छुरिका = छ् + उ + र् + इ + क् + आ
3. चित्रं दृष्ट्वा संस्कृतपदं लिखत-
उत्तरम –
4. वचनानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत-
| एकवचनम् | द्विचनम् | बहुवचनम् |
| यथा- लता | लते | लताः |
| गीता | ……………… | ………………. |
| …………….. | पेटिके | ………………… |
| ……………. | ………………… | खट्वाः |
| सा | …………………. | ………………. |
| …………………. | रोटिके | ……………….. |
उत्तरम –
| एकवचनम् | द्विचनम् | बहुवचनम् |
| यथा- लता | लते | लताः |
| गीता | गीते | गीता: |
| पेटिका | पेटिके | पेटिका: |
| खट्वा | खट्वे | खट्वाः |
| सा | ते | ता: |
| रोटिका | रोटिके | रोटिका: |
5. कोष्ठकात् उचितं शब्दं चित्वा वाक्यं पूरयत-
यथा- बालिका पठित। (बालिका/बालिकाः)
(क) ……………… चरतः। (अजाः/अजे)
(ख) ……………… सन्ति। (द्विचक्रिके/द्विचक्रिकाः)
(ग) ……………… चलति। (नौके/नौका)
(घ) ……………… अस्ति। (सूचिके/सूचिका)
(ङ) ……………… उत्पतन्ति। (मक्षिकाः/मक्षिके)
उत्तरम –
(क) अजे चरतः।
(ख) द्विचक्रिकाः सन्ति।
(ग) नौका चलति।
(घ) सूचिका अस्ति।
(ङ) मक्षिकाः उत्पतन्ति।
6. सा, ते, ता: इत्येतेभ्यः उचितं सर्वनामपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
यथा- लता अस्ति। – सा अस्ति।
(क) महिलाः धावन्ति। – …………… धावन्ति।
(ख) सुधा वदति। – ……………. वदति।
(ग) जवनिके दोलतः। – ……………. दोलतः।
(घ) पिपीलिकाः चलन्ति। – ……………. चलन्ति।
(ङ) चटके कूजतः। – …………….. कूजतः।
उत्तरम –
(क) महिलाः धावन्ति। – ता: धावन्ति।
(ख) सुधा वदति। – सा वदति।
(ग) जवनिके दोलतः। – ते दोलतः।
(घ) पिपीलिकाः चलन्ति। – ता: चलन्ति।
(ङ) चटके कूजतः। – ते कूजतः।
7. मञ्जूषातः कर्तृपदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
लेखिका बालकः सिंहाः त्रिचक्रिका पुष्पमालाः
(क) ………………. सन्ति।
(ख) ………………… पश्यति।
(ग) ………………… लिखति।
(घ) ………………… गर्जन्ति।
(ङ) ………………… चलति।
उत्तरम –
(क) पुष्पमालाः सन्ति।
(ख) बालकः पश्यति।
(ग) लेखिका लिखति।
(घ) सिंहाः गर्जन्ति।
(ङ) त्रिचक्रिका चलति।
8. मञ्जूषातः कर्तृपदानुसारं क्रियापदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
गायतः नृत्यति लिखन्ति पश्यन्ति विहरतः
(क) सौम्या ……………. ।
(ख) चटके ………………।
(ग) बालिके ……………..।
(घ) छात्राः ………………।
(ङ) जनाः ………………।
उत्तरम –
(क) सौम्या नृत्यति।
(ख) चटके विहरतः।
(ग) बालिके गायतः।
(घ) छात्राः लिखन्ति।
(ङ) जनाः पश्यन्ति।
NCERT Solutions: NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Ruchira Bhag 1
Sanskrit Grammar Class 6
👍👍👍