NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Chapter 5- वृक्षा:-अभ्यासः (textbook Questions and Answers) for CBSE Ruchira भाग 1- PDF is provided here for the perfect ncert solutions of Ruchira Bhag 1-Sanskrit Class 6 Chapter 5-वृक्षा:
NCERT Exercise Solutions
पञ्चम: पाठः
वृक्षा:
अभ्यासः
1. वचनानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत-
| एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् | |
| यथा- | वनम् | वने | वनानि |
| ……………….. | जले | ………………… | |
| बिम्बम् | ……………….. | ………………… | |
| यथा- | वृक्षम् | वृक्षौ | वृक्षान् |
| ………….. | ………………. | पवनान् | |
| ……………….. | जनौ | ………………. |
उत्तरम –
| एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् | |
| यथा- | वनम् | वने | वनानि |
| जलम् | जले | जलानि | |
| बिम्बम् | बिम्बे | बिम्बानि | |
| यथा- | वृक्षम् | वृक्षौ | वृक्षान् |
| पवनम् | पवनौ | पवनान् | |
| जनम् | जनौ | जनान् |
2. कोष्ठकेषु प्रदत्तशब्देषु उपयुक्ताविभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
यथा- अहं रोटिकां खादामि। (रोटिका)
(क) त्वं ……………………. पिबसि। (जल)
(ख) छात्रः ……………………. पश्यति। (दूरदर्शन)
(ग) वृक्षाः ………………… पिबन्ति। (पवन)
(घ) ताः ……………………….. लिखन्ति। (कथा)
(ङ) आवाम् ……………………….. गच्छावः। (जन्तुशाला)
उत्तरम –
(क) त्वं जलम् पिबसि। (जल)
(ख) छात्रः दूरदर्शनम् पश्यति। (दूरदर्शन)
(ग) वृक्षाः पवनम् पिबन्ति। (पवन)
(घ) ताः कथाम् लिखन्ति। (कथा)
(ङ) आवाम् जन्तुशालाम् गच्छावः। (जन्तुशाला)
3.अधोलिखितेषु वाक्येषु कर्तृपदानि चिनुत-
(क) वृक्षाः नभः शिरस्सु वहन्ति।
उत्तरम – वृक्षाः।
(ख) विहगाः वृक्षेषु कूजन्ति।
उत्तरम – विहगाः।
(ग) पयोदर्पणे वृक्षाः स्वप्रतिबिम्बं पश्यन्ति।
उत्तरम – वृक्षाः।
(घ) कृषकः अन्नानि उत्पादयति।
उत्तरम – कृषकः।
(ङ) सरोवरे मत्स्याः सन्ति।
उत्तरम – मत्स्याः।
4. प्रश्नानामुत्तराणि एकपदेन लिखत-
(क) वृक्षाः कैः पातालं स्पृश्यन्ति?
उत्तरम – पादैः।
(ख) वृक्षाः किं रचयन्ति?
उत्तरम – वनम्।
(ग) विहगाः कुत्र आसीनाः।
उत्तरम – शाखादोला।
(घ) कौतुकेन वृक्षाः किं पश्यन्ति?
उत्तरम – पयोदर्पणे-स्वप्रतिबिम्बम्।
5. समुचितैः पदैः रिक्तस्थानानि पूरयत-
| विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
| प्रथमा | गजः | गजौ | गजाः |
| अश्वः | ………….. | ………… | |
| द्वितीया | सूर्यम् | सूर्यौ | सूर्यान् |
| ……………… | ……………… | चन्द्रान् | |
| तृतीया | विडालेन | विडालाभ्याम् | विडालैः |
| …………… | मण्ड़ूकाभ्याम् | …………….. | |
| चतुर्थी | सर्पाय | ………………. | सर्पेभ्यः |
| ……………… | वानराभ्याम् | ………………….. | |
| पञ्चमी | मोदकात् | ……………….. | …………………. |
| …………… | ………………. | वृक्षेभ्यः | |
| षष्ठी | जनस्य | जनयोः | जनानाम् |
| …………….. | ……………….. | शुकानाम् | |
| सप्तमी | शिक्षके | ……………….. | शिक्षकेषु |
| …………….. | मयूरयोः | …………….. | |
| सम्बोधनम् | हे बालक! | हे बालकौ! | हे बालकाः! |
| नर्तक! | …………….. | ……………… |
उत्तरम –
| विभक्तिः | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
| प्रथमा | गजः | गजौ | गजाः |
| अश्वः | अश्वौ | अश्वाः | |
| द्वितीया | सूर्यम् | सूर्यौ | सूर्यान् |
| चंद्रम् | चंद्रौ | चन्द्रान् | |
| तृतीया | विडालेन | विडालाभ्याम् | विडालैः |
| मण्डूकेन | मण्डूकाभ्याम् | मण्डूकैः | |
| चतुर्थी | सर्पाय | सर्पाभ्याम् | सर्पेभ्यः |
| वानराय | वानराभ्याम् | वानरेभ्यः | |
| पञ्चमी | मोदकात् | मोदकाभ्याम् | मोदकेभ्यः |
| वृक्षात् | वृक्षाभ्याम् | वृक्षेभ्यः | |
| षष्ठी | जनस्य | जनयोः | जनानाम् |
| शुकस्य | शुकयोः | शुकानाम् | |
| सप्तमी | शिक्षके | शिक्षकयोः | शिक्षकेषु |
| मयूरे | मयूरयोः | मयूरेषु | |
| सम्बोधनम् | हे बालक! | हे बालकौ! | हे बालकाः! |
| नर्तक! | हे नर्तकौ! | नर्तकाः! |
6. भिन्नप्रकृतिकं पदं चिनुत-
(क) गङ्गा, लता, यमुना, नर्मदा।
उत्तरम – लता।
(ख) उद्यानम्, कुसुमम्, फलम्, चित्रम्।
उत्तरम – चित्रम्।
(ग) लेखनी, तूलिका, चटका, पाठशाला।
उत्तरम – चटका।
(घ) आम्रम्, कदलीफलम्, मोदकम्, नारङ्गम्।
उत्तरम – मोदकम्।
👍👍👍
NCERT Solutions: NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Ruchira Bhag 1
👍👍👍