Sanskrit Grammar Class 6 – धातु-रूपाणि

धातु

क्रिया के मूल रूप को धातु कहते हैं। धातु तीन प्रकार के होते हैं- परस्मैपदी, आत्मनेपदी और उभयपदी। इस कक्षा 6 में आपको सिर्फ परस्मैपदी धातु पढ़ना है। परस्मैपदी, आत्मनेपदी और उभयपदी – इन तीनों के बारे में अगली कक्षा में विस्तारपूर्वक पढ़ेंगे ये सिर्फ मैंने आपकी जानकारी बढ़ाने के लिए बताया है अभी आपको सिर्फ और सिर्फ पठ् (पढ़ना) का पाँचो लकारों धातु-रूप याद करना है। बस। Don’t think about परस्मैपदी, आत्मनेपदी और उभयपदी right now

धातु-रूपाणि

इन धातुओं के रूप चलते हैं – पाँच लकार (According to your syllabus) और तीन वचन में। 

1. लट् लकार (वर्तमान काल/ Present Tense)

2. लृट् लकार (भविष्य काल/Future Tense)

3. लङ् लकार (भूत काल/Past Tense)

4. लोट् लकार (अनुज्ञा/आदेश) (permission/order)

5. विधिलिङ्लकारः (विधिः/सम्भावना) Method/ possibility

पठ् (पढ़ना) धातु-रूप

लट्लकारः (वर्तमानकालः)

पुरुषःएकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथमपुरुषः पठति पठतः पठन्ति
मध्यमपुरुषःपठसि पठथः पठथ
उत्तमपुरुषः पठामि पठावः पठामः

लृट्लकारः ( भविष्यत्काल:)

पुरुषःएकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथमपुरुषः पठिष्यतिपठिष्यतः पठिष्यन्ति
मध्यमपुरुषः पठिष्यसिपठिष्यथः पठिष्यथ
उत्तमपुरुषः पठिष्यामि पठिष्यावः पठिष्यामः

लङ्लकारः (अतीतकालः)

पुरुषःएकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथमपुरुषःअपठत्अपठताम्अपठन्
मध्यमपुरुषःअपठः अपठतम्अपठत
उत्तमपुरुषःअपठम्अपठाव अपठाम

लोट्लकारः (अनुज्ञा/आदेश:)

पुरुषःएकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथमपुरुषःपठतु पठताम् पठन्तु
मध्यमपुरुषः पठपठतम् पठत
उत्तमपुरुषःपठानि पठाव पठाम

विधिलिङ्लकारः (विधिः/सम्भावना)

पुरुषःएकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथमपुरुषःपठेत् पठेताम् पठेयुः
मध्यमपुरुषः पठेः पठेतम् पठेत
उत्तमपुरुषः पठेयम् पठेव पठेम

About the Author: MakeToss

5 Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

Ads Blocker Detected!!!

We have detected that you are using extensions to block ads. Please support us by disabling these ads blocker.

error: